Blogopmaak

Het audiobeschrijven van een historische film

Susanne • sep. 20, 2022

Bij films die zich in het verleden afspelen is het altijd oppassen geblazen als audiovisueel vertaler. Op social media zie je regelmatig foto’s van ondertitelvertalingen die niet kunnen kloppen in de historische context. Een bekend voorbeeld is de film Master and Commander: The Far Side of the World. Daarin zegt de scheepsarts dat hij ‘pictures’ wil bekijken voor hij aan een riskante operatie begint. De onoplettende ondertitelaar had dat vertaald als foto’s, alleen speelt de film zich in 1805 af, nog voor de uitvinding van de fotografie.* 


Ook op forums voor ondertitelaars komen vaak vragen voorbij over allerlei historische kwesties. Zo werd een tijdje geleden de volgende bijzonder terechte vraag gesteld. In een scène waarin twee ridders door een verlaten landschap reden, vroeg de ene ridder aan de andere of hij de omgeving kende. Als antwoord zou ‘als mijn broekzak’ goed passen, maar, zo vroeg deze collega zich af: hadden broeken al zakken in de middeleeuwen? Iemand anders bleek dat voor een andere film al eens helemaal te hebben uitgeplozen en het antwoord was: nee, broekzakken zijn pas (veel) later ontstaan. Daarop besloot de vraagsteller zijn vertaling aan te passen. In de ondertiteling antwoordt de ridder nu dat hij de streek ‘op z’n duimpje’ kent.


Een Italiaanse tuin met een oud standbeeld op een sokkel en daarnaast een luidspreker aan de muur van een gebouw…

Niet alleen bij ondertiteling… 


Iets vergelijkbaars speelt ook bij de audiodescriptie van historische films. Zo hebben we eens een film beschreven die zich in een niet al te ver verleden afspeelt. Op een bepaald moment werd er een gebouw afgebroken in die film en daarbij kwam er een machine in beeld die op een bulldozer leek. De vraag was nu niet of bulldozers toen al bestonden – dat is iets wat de regisseur als het goed is heeft laten uitzoeken – maar of ze toen ook al ‘bulldozer’ genoemd werden. Het zou immers raar zijn om in de audiobeschrijving ineens een woord te gebruiken dat helemaal nog niet bestond in die tijd.


Gelukkig bracht de Dikke Van Dale raad, want dat woordenboek vermeldt ook wanneer een woord in de Nederlandse taal terecht is gekomen. Het woord ‘bulldozer’ is na 1950 in onze taal opgenomen en de scène waar het om ging speelt zich af in 1958, dus konden we het woord zonder problemen gebruiken.


* Voor wie zich afvraagt wat dan wel een goede vertaling zou zijn voor die ‘pictures’ in Master and Commander, met tekeningen, plaatjes of afbeeldingen kom je al een heel eind. In diezelfde scène slaat de arts zelfs een boek open om anatomische tekeningen te bestuderen, dus eigenlijk had er toen al een belletje moeten gaan rinkelen bij de vertaler.


Wil je meer leren over het schrijven van audiodescripties voor film en tv? In onze eendaagse workshop kun je uittesten of het vak je ligt. Op donderdag 19 oktober 2023 kun je meedoen in onze Nederlandse vestiging in Maastricht.


Heb je meer interesse in ondertiteling? Op 18 september 2023 gaat onze e-cursus Ondertitelen weer van start. 


Een stenen beeldje van een witte vogel die een boek leest. Op z'n oranje snavel staat een brilletje.
door Susanne Verberk 30 okt., 2023
Op donderdag 29 februari 2024 organiseert de Nederlandse vestiging van Nevero een audiodescriptie-workshop Maastricht. Wil je weten hoe het schrijven van audiodescriptie bij films en tv-series in z’n werk gaat? In deze eendaagse workshop vertellen we je er alles over en kun je uittesten of het vak je ligt.
Een ouderwetse tv ligt in een duinlandschap met op de achtergrond enkele wolkenplukjes
door Susanne 20 feb., 2023
Audiogidsen of audioguides zijn vooral bekend uit de museumwereld, maar wist je dat we bij Nevero ook audiogidsen voor tv schrijven? In dit artikel leg ik je uit hoe welke informatie er in zo'n audiogids komt en hoe je goeie quotes selecteert.
door Susanne 14 jun., 2022
Heel af en toe gebeurt het dat een filmvoorstelling live-audiodescriptie krijgt in plaats van een vooraf opgenomen audiobeschrijving. In dit artikel bespreek ik het verschil tussen live- en vooraf opgenomen audiodescriptie (AD) . Ook leg ik uit wanneer welke vorm het interessantst is en bespreek ik twee filmvoorstellingen die live-audiodescriptie kregen – en waarom. Live- vs. vooraf opgenomen audiodescriptie: wat is het verschil? Om te beginnen: bij live-audiodescriptie is de audiobeschrijver aanwezig tijdens een evenement en geeft hij of zij rechtstreeks commentaar. Zo’n evenement kan een theatervoorstelling zijn, maar ook een muziekfestival, processie of een filmvoorstelling. De vertelstem die de blinden en slechtzienden horen tijdens het evenement is die van de beschrijver. Meestal krijg je bij een film vooraf opgenomen audiodescriptie te horen. Daarvoor stelt de audiobeschrijver eerst een nauwkeurig getimed script op. Vervolgens worden de beschrijvingen opgenomen in een geluidsstudio. Tot slot worden de opnames precies tussen de dialogen en achtergrondgeluiden van het oorspronkelijke programma gemonteerd. De stem die je hoort, is niet per se die van de beschrijver – meestal niet, zelfs. Waarom zou je een film live beschrijven? Er zijn gevallen waar een live-audiodescriptie bij een film de beste keuze is. Als het om één of slechts enkele voorstellingen gaat, komt live-audiodescriptie voordeliger uit dan een vooraf opgenomen audiobeschrijving. De audiobeschrijver komt immers zelf naar de voorstelling en leest zijn/haar eigen tekst. Studio-opnames, montage achteraf en plaatsing van de audiotrack in een app zijn niet nodig. Zodra het om méér voorstellingen gaat en/of de film wordt uitgezonden op tv , wordt een vooraf opgenomen audiodescriptie algauw voordeliger. De prijs voor het script blijft min of meer hetzelfde, maar de extra kosten voor de studio, inlezer, montage enz. zijn dan snel terugverdiend. Om die reden raad ik klanten meestal aan om de audiodescriptie vooraf te laten inlezen. Het is wat duurder op het moment zelf, maar op termijn haal je die kosten er vaak wel uit. Enkele voorbeelden van live-audiodescriptie bij een filmvoorstelling De eerste keer dat wij een film live beschreven, was in mei 2015. De aanleiding was een bezoek aan de tentoonstelling ‘ Limburg 1914-1918 Kleine verhalen in een Groote Oorlog ’ in Domein Bokrijk, dat werd georganiseerd voor een groep blinde en slechtziende bezoekers. Het bezoek bestond uit twee delen. Eerst was er een vertoning van een tentoonstellingsfilm , die geprojecteerd werd in een imposante ‘black box’. De film duurde ongeveer 35 minuten en werd volledig live beschreven en ingeleid door audiobeschrijfster Susanne Verberk van Nevero . Daarna volgde er een wandeling langs 44 betonnen helmen. Het ontwerp van de helmen was gebaseerd op de Duitse Stahlhelmen uit de oorlog. Elke helm vertegenwoordigde één Limburgse gemeente. Ook de rondleiding langs de helmen kreeg live audiodescriptie. Het ging dus om een eenmalig evenement, waarbij een korte filmvoorstelling werd gecombineerd met een wandeling. Live-audiodescriptie was dus de beste keuze.
Susanne zit in de foyer van het Studio 100 Pop-Up Theater met een kopje thee en een notitieboekje.
door Susanne Verberk 13 mei, 2022
In 2018 en 2019 was ik (Susanne) verschillende keren de vertelstem voor 200 blinde en slechtziende musicalliefhebbers en begeleiders tijdens de spektakelmusical 40-45. Elke keer was onze tribune volledig uitverkocht.
Audiobeschrijver Susanne zit op een klein verhoogd podium aan een tafel met een headset op.
door Susanne Verberk 13 mei, 2022
Bij Nevero bieden we onze klanten al sinds 2009 live-audiobeschrijving aan. Een van de eerste evenementen in de openlucht die we beschreven is de Gouden Boomstoet in Brugge, ook wel de Praalstoet van de Gouden Boom genoemd.
Het reuzenrad op het Steenplein bij nacht. Het reuzenrad zelf is verlicht met rode en blauwe lichtje
door Susanne Verberk 13 mei, 2022
Vier seizoenen lang zorgde de populaire tv-serie Dertigers voor records op VRT NU. Ook de audiodescriptie bij de reeks viel in de smaak. Tijd dus voor vier weetjes over de audiodescriptie bij Dertigers!
De gids staat in het midden. Hij houdt een lamp op. De blinde/slechtziende bezoekers en audiobeschri
door Susanne Verberk 13 mei, 2022
Bij audiobeschrijving voor rondleidingen denk je waarschijnlijk aan audiogidsen met aanvullende beschrijvingen voor blinde en slechtziende bezoekers. Maar audiodescriptie kan ook worden toegepast bij live rondleidingen.
Audiobeschrijvers Susanne Verberk en Priscilla Poldervaart tijdens Buitenbeenpop
door Susanne Verberk 12 mei, 2022
Sinds 2013 zorgen we met Nevero voor de live-audiodescriptie op Buitenbeenpop in Leopoldsburg. Aangezien het festival de hele dag duurt en er voortdurend van alles te beleven is, doen we deze audiobeschrijving met twee personen. Al sinds het begin bestaat het team uit Nevero-oprichter Susanne Verberk en Priscilla Poldervaart.
Een detail van de witmarmeren schouw of schoorsteenmantel in de Hofkamer.
door Susanne Verberk 12 mei, 2022
Op 12 september 2021, tijdens Open Monumentendag, werd de inclusieve audiogids voor de Hofkamer in Antwerpen officieel gelanceerd. Er is een versie met audiodescriptie voor wie blind of slechtziend is én een versie met video’s in Vlaamse Gebarentaal voor wie doof of slechthorend is. De teksten zijn van onze hand, net zoals de audiodescriptie bij de PictureLive-voelplaten.
Een grote groep mensen verdringt zich bij de Mona Lisa in het Louvre om een foto te kunnen nemen
door Susanne Verberk 11 mei, 2022
Tijdens de lockdown in het voorjaar van 2020 moesten ook musea de deuren sluiten. Daarom organiseerde Toerisme Vlaanderen het Stay At Home Museum, waarbij je thuis achter je computer een gegidste rondleiding kon volgen. Voor wie niet (goed) ziet of hoort, werden de video's toegankelijk gemaakt met ondertiteling, gebarentolken én audiodescriptie.
Meer posts
Share by: