Live-audiodescriptie bij filmvoorstellingen

Susanne • 14 juni 2022

Heel af en toe gebeurt het dat een filmvoorstelling live-audiodescriptie krijgt in plaats van een vooraf opgenomen audiobeschrijving. In dit artikel bespreek ik het verschil tussen live- en vooraf opgenomen audiodescriptie (AD). Ook leg ik uit wanneer welke vorm het interessantst is en bespreek ik twee filmvoorstellingen die live-audiodescriptie kregen – en waarom.


Live- vs. vooraf opgenomen audiodescriptie: wat is het verschil?

Om te beginnen: bij live-audiodescriptie is de audiobeschrijver aanwezig tijdens een evenement en geeft hij of zij rechtstreeks commentaar. Zo’n evenement kan een theatervoorstelling zijn, maar ook een muziekfestival, processie of een filmvoorstelling. De vertelstem die de blinden en slechtzienden horen tijdens het evenement is die van de beschrijver.


Meestal krijg je bij een film vooraf opgenomen audiodescriptie te horen. Daarvoor stelt de audiobeschrijver eerst een nauwkeurig getimed script op. Vervolgens worden de beschrijvingen opgenomen in een geluidsstudio. Tot slot worden de opnames precies tussen de dialogen en achtergrondgeluiden van het oorspronkelijke programma gemonteerd. De stem die je hoort, is niet per se die van de beschrijver – meestal niet, zelfs.


Waarom zou je een film live beschrijven?

Er zijn gevallen waar een live-audiodescriptie bij een film de beste keuze is. Als het om één of slechts enkele voorstellingen gaat, komt live-audiodescriptie voordeliger uit dan een vooraf opgenomen audiobeschrijving. De audiobeschrijver komt immers zelf naar de voorstelling en leest zijn/haar eigen tekst. Studio-opnames, montage achteraf en plaatsing van de audiotrack in een app zijn niet nodig.


Zodra het om méér voorstellingen gaat en/of de film wordt uitgezonden op tv, wordt een vooraf opgenomen audiodescriptie algauw voordeliger. De prijs voor het script blijft min of meer hetzelfde, maar de extra kosten voor de studio, inlezer, montage enz. zijn dan snel terugverdiend. Om die reden raad ik klanten meestal aan om de audiodescriptie vooraf te laten inlezen. Het is wat duurder op het moment zelf, maar op termijn haal je die kosten er vaak wel uit.


Enkele voorbeelden van live-audiodescriptie bij een filmvoorstelling

De eerste keer dat wij een film live beschreven, was in mei 2015. De aanleiding was een bezoek aan de tentoonstelling ‘Limburg 1914-1918 Kleine verhalen in een Groote Oorlog’ in Domein Bokrijk, dat werd georganiseerd voor een groep blinde en slechtziende bezoekers.


Het bezoek bestond uit twee delen. Eerst was er een vertoning van een tentoonstellingsfilm, die geprojecteerd werd in een imposante ‘black box’. De film duurde ongeveer 35 minuten en werd volledig live beschreven en ingeleid door audiobeschrijfster Susanne Verberk van Nevero.

Daarna volgde er een wandeling langs 44 betonnen helmen. Het ontwerp van de helmen was gebaseerd op de Duitse Stahlhelmen uit de oorlog. Elke helm vertegenwoordigde één Limburgse gemeente. Ook de rondleiding langs de helmen kreeg live audiodescriptie.


Het ging dus om een eenmalig evenement, waarbij een korte filmvoorstelling werd gecombineerd met een wandeling. Live-audiodescriptie was dus de beste keuze.

Enkele blinde en slechtziende bezoekers hebben zich rond een betonnen helm verzameld. Ze tasten de helm af terwijl Susanne uitleg geeft.

In april 2016 mochten we voor de tweede keer live een film beschrijven. Het ging om de Tunesische film As I Open My Eyes die vertoond werd tijdens het MOOOV filmfestival in Roeselare. Wat deze live-audiodescriptie extra uitdagend maakte, was dat het om een anderstalige film ging. Dat betekende dat ook alle dialogen live vertaald werden!


Praktisch

Zo’n twee uur voor de voorstelling van start ging, waren Pascal en Susanne al ter plaatse om de planning en een aantal praktische zaken nog eens door te nemen met de mensen van de organisatie. Daarna was het tijd voor de technische tests.


Bij een live-audiodescriptie is het erg belangrijk dat de beschrijver een goede plek krijgt met zicht op het evenement (in dit geval dus het filmscherm), maar dat we tegelijkertijd de rest van het publiek niet te veel storen. Daarnaast moesten we er natuurlijk voor zorgen dat de gebruikers de beschrijvingen goed konden horen, dus testten we onder andere uit of de microfoon niet te veel van het filmgeluid oppikte (wat gelukkig niet het geval was) en of de ontvangst van de koptelefoons die we zouden uitdelen overal voldeed.


Toen dat erop zat, namen we nog een laatste keer het verloop van die avond door. Intussen waren de eerste blinde en slechtziende filmliefhebbers al gearriveerd. Nadat we met hen de werking van de ontvangers en koptelefoons hadden doorgenomen, was het tijd voor een korte inleiding bij het evenement en de beschrijvingen. Dat was meteen de ideale manier om te testen of de apparatuur bij iedereen goed werkte. Daarna kon de zaal open voor de rest van het publiek. Toen iedereen z’n plaatsje had gevonden, was er eerst een algemene introductie van de film door de voorzitter van de jeugdfilmclub van Roeselare. Vervolgens vertelde Ria Decoopman van Symfoon iets over het belang van audiodescriptie (AD) bij anderstalige films en tot slot mocht Susanne nog iets vertellen over wat we precies kwamen doen.


Enthousiaste reacties achteraf

Na afloop van de film werd er nagepraat bij een drankje. Uiteraard waren we heel benieuwd hoe de AD-gebruikers de film ervaren hadden. De reacties waren erg positief, zowel van de blinde/slechtziende bezoekers als van de zienden die hadden meegeluisterd.


De vraag die het meest gesteld werd was of het niet heel veel tijd kost om zo’n filmvertelling voor te bereiden. Op die vraag kon ik alleen maar bevestigend antwoorden. In totaal ben ik meer dan 35 uur bezig geweest om deze filmvoorstelling uit te werken. Maar het was het zeker waard!


Je kunt je afvragen of een vooraf opgenomen audiodescriptie niet interessanter was in dit geval. Uiteindelijk werd de film nog op verschillende andere locaties vertoond tijdens het festival. Alleen zouden we niet alleen de audiodescriptie op zich moeten inspreken in de studio, maar ook alle anderstalige dialogen. En dat zou betekenen dat er extra stemmen moesten worden ingezet én dat er veel meer montagewerk bij kwam kijken. Vandaar dat ook hier werd gekozen voor live-audiodescriptie bij een filmvoorstelling.

Een stenen beeldje van een witte vogel die een boek leest. Op z'n oranje snavel staat een brilletje.

Workshop ‘Audiobeschrijven voor film en tv’ in Maastricht

door Susanne Verberk • 11 maart 2025
Op 15 mei 2025 organiseert de Nederlandse vestiging van Nevero een audiodescriptie-workshop Maastricht. Wil je weten hoe het schrijven van audiodescriptie bij films en tv-series in z’n werk gaat? In deze eendaagse workshop vertellen we je er alles over en kun je uittesten of het vak je ligt.
Een ouderwetse tv ligt in een duinlandschap met op de achtergrond enkele wolkenplukjes

Audiogidsen voor tv-series

door Susanne • 20 februari 2023
Audiogidsen of audioguides zijn vooral bekend uit de museumwereld, maar wist je dat we bij Nevero ook audiogidsen voor tv schrijven? In dit artikel leg ik je uit hoe welke informatie er in zo'n audiogids komt en hoe je goeie quotes selecteert.

Het audiobeschrijven van een historische film

door Susanne • 20 september 2022
Bij films die zich in het verleden afspelen is het altijd oppassen geblazen als audiovisueel vertaler. Op social media zie je regelmatig foto’s van ondertitelvertalingen die niet kunnen kloppen in de historische context. Een bekend voorbeeld is de film Master and Commander: The Far Side of the World . Daarin zegt de scheepsarts dat hij ‘pictures’ wil bekijken voor hij aan een riskante operatie begint. De onoplettende ondertitelaar had dat vertaald als foto’s, alleen speelt de film zich in 1805 af, nog voor de uitvinding van de fotografie.* Ook op forums voor ondertitelaars komen vaak vragen voorbij over allerlei historische kwesties. Zo werd een tijdje geleden de volgende bijzonder terechte vraag gesteld. In een scène waarin twee ridders door een verlaten landschap reden, vroeg de ene ridder aan de andere of hij de omgeving kende. Als antwoord zou ‘als mijn broekzak’ goed passen, maar, zo vroeg deze collega zich af: hadden broeken al zakken in de middeleeuwen? Iemand anders bleek dat voor een andere film al eens helemaal te hebben uitgeplozen en het antwoord was: nee, broekzakken zijn pas (veel) later ontstaan. Daarop besloot de vraagsteller zijn vertaling aan te passen. In de ondertiteling antwoordt de ridder nu dat hij de streek ‘op z’n duimpje’ kent.
Susanne zit in de foyer van het Studio 100 Pop-Up Theater met een kopje thee en een notitieboekje.

Spektakelmusical 40-45 met audiodescriptie

door Susanne Verberk • 13 mei 2022
In 2018 en 2019 was ik (Susanne) verschillende keren de vertelstem voor 200 blinde en slechtziende musicalliefhebbers en begeleiders tijdens de spektakelmusical 40-45. Elke keer was onze tribune volledig uitverkocht.
Audiobeschrijver Susanne zit op een klein verhoogd podium aan een tafel met een headset op.

Gouden Boomstoet met audiobeschrijving

door Susanne Verberk • 13 mei 2022
Bij Nevero bieden we onze klanten al sinds 2009 live-audiobeschrijving aan. Een van de eerste evenementen in de openlucht die we beschreven is de Gouden Boomstoet in Brugge, ook wel de Praalstoet van de Gouden Boom genoemd.
Het reuzenrad op het Steenplein bij nacht. Het reuzenrad zelf is verlicht met rode en blauwe lichtje

Vier weetjes over Dertigers met audiodescriptie

door Susanne Verberk • 13 mei 2022
Vier seizoenen lang zorgde de populaire tv-serie Dertigers voor records op VRT NU. Ook de audiodescriptie bij de reeks viel in de smaak. Tijd dus voor vier weetjes over de audiodescriptie bij Dertigers!
De gids staat in het midden. Hij houdt een lamp op. De blinde/slechtziende bezoekers en audiobeschri

Gegidste rondleiding met audiodescriptie

door Susanne Verberk • 13 mei 2022
Bij audiobeschrijving voor rondleidingen denk je waarschijnlijk aan audiogidsen met aanvullende beschrijvingen voor blinde en slechtziende bezoekers. Maar audiodescriptie kan ook worden toegepast bij live rondleidingen.
Audiobeschrijvers Susanne Verberk en Priscilla Poldervaart tijdens Buitenbeenpop

Live-audiodescriptie op Buitenbeenpop

door Susanne Verberk • 12 mei 2022
Sinds 2013 zorgen we met Nevero voor de live-audiodescriptie op Buitenbeenpop in Leopoldsburg. Aangezien het festival de hele dag duurt en er voortdurend van alles te beleven is, doen we deze audiobeschrijving met twee personen. Al sinds het begin bestaat het team uit Nevero-oprichter Susanne Verberk en Priscilla Poldervaart.
Een detail van de witmarmeren schouw of schoorsteenmantel in de Hofkamer.

Inclusieve audiogids voor de Hofkamer

door Susanne Verberk • 12 mei 2022
Op 12 september 2021, tijdens Open Monumentendag, werd de inclusieve audiogids voor de Hofkamer in Antwerpen officieel gelanceerd. Er is een versie met audiodescriptie voor wie blind of slechtziend is én een versie met video’s in Vlaamse Gebarentaal voor wie doof of slechthorend is. De teksten zijn van onze hand, net zoals de audiodescriptie bij de PictureLive-voelplaten.
Een grote groep mensen verdringt zich bij de Mona Lisa in het Louvre om een foto te kunnen nemen

Toegankelijke video’s voor het Stay At Home Museum

door Susanne Verberk • 11 mei 2022
Tijdens de lockdown in het voorjaar van 2020 moesten ook musea de deuren sluiten. Daarom organiseerde Toerisme Vlaanderen het Stay At Home Museum, waarbij je thuis achter je computer een gegidste rondleiding kon volgen. Voor wie niet (goed) ziet of hoort, werden de video's toegankelijk gemaakt met ondertiteling, gebarentolken én audiodescriptie.
Meer posts